Tekst pochodzi z: "Z pola walki, kwartalnik poświęcony dziejom ruchu robotniczego" 1960 nr 4. strony 129-147 (821-839). W biografii Sochackiego jest wiele ciekawych fragmentów - np. współpraca z Bolesławem Bierutem. Przypisy pisane cyrylicą rosyjską, ukraińską lub białoruską pisałem fonetycznie po polsku lub tłumaczyłem. W tekście była też adnotacja: "Bibliografia prac Jerzego Czeszejko-Sochackiego ze względu na objętość zostanie zamieszczona w następnym numerze pisma". Bibliografie tą już posiadamy - ale jest ona w kilku językach (polski, rosyjski, niemiecki, angielski, żydowski (idysz), białoruski, ukraiński i inne- i są problemy ze skanowaniem tego.

Gereon Iwański, Jerzy Bratkowski

Jerzy Czeszejko -Sochacki

Jerzy Czeszejko-Sochacki (pseudonimy: Topór, J. Cz. S., Jerzy Czeszejko, Socha J., Jerzy Socha, Jerzy Cz.-S., J. S., S., B., Jerzy Bruzda, J. Cz., Jakub, Julian, Grudniewski, Juliański, Miński, Konrad, Jerzy Bratkowski) urodził się na Ukrainie w Nieżynie (gubernia czernihowska) 29 listopada 1892 r. Ojciec Wacław pracował w aptece, matka Waleria z domu Bogusławska[1] była nauczycielką domową.

Kiedy Jerzy Sochacki miał dwa lata, rodzice osiedlili się na stałe w Dźwińsku. Ojciec założył tam własną aptekę. Matka zajmowała się domem i wychowaniem dzieci.

Matkę, o wszechstronnym jak na owe czasy wykształceniu, cechował głęboki patriotyzm i ujmujący sposób bycia. Była głęboko religijna i pragnęła synowi wraz z wykształceniem wpoić patriotyzm i wierzenia religijne. Atmosfera i panujące w domu zwyczaje wpłynęły na dość wczesne zaszczepienie Jerzemu Sochackiemu idei demokratycznych. Umocniły je także przyjazne stosunki panujące wśród przedstawicieli różnych narodowości w Dźwińsku. Wynikały one z miejscowych tradycji, a także z wrogości do caratu. Tutaj właśnie oprócz patriotyzmu zetknął się Sochacki dość wcześnie z przejawami internacjonalizmu, które silnie na niego wpłynęły.

Atmosfera domu wpłynęła również na dość wczesne powiązanie się Sochackiego ze środowiskiem patriotycznie usposobionej młodzieży stawiającej sobie za cel wyzwolenie narodowe Polski. Już w 1908 r. założył i kierował na terenie Dźwińska nielegalną organizacją młodzieżową "Wyzwolenie"[2] o tendencjach niepodległościowo-demokratycznych. W mieszkaniu Sochackich odbywały się też zazwyczaj konspiracyjne zebrania, na których wygłaszano m. in. referaty związane z postępowymi rocznicami historii Polski.

Godnym podkreślenia jest fakt, że wychowany w tym samym środowisku starszy brat Jerzego Sochackiego, Stefan, od wczesnych lat życia związał się z rewolucyjnym ruchem robotniczym[3].

Szkołę realną ukończył Sochacki w 1910 r. W następnym roku wyjechał do Petersburga, gdzie na uniwersytecie rozpoczął studia prawnicze. W tymże roku za udział w demonstracji studenckiej w drodze administracyjnej został skazany na dwa miesiące więzienia [4].

Na uniwersytecie wstąpił do konspiracyjnej  organizacji akademickiej o kierunku    niepodległościowo demokratyczno-etycznym    "Odrodzenie" i wkrótce został jej prezesem. W 1913 r. był jednym ze współzałożycieli na  Uniwersytecie  Petersburskim koła naukowego  studentów  Polaków. Omawiając w "Głosie Młodych" - dodatku do "Dziennika Petersburskiego"[5] - program młodzieży polskiej, studiującej w uczelniach akademickich Rosji i pochodzącej z Kresów, uważał, że jej ostatecznym celem powinien być udział w pracy w Polsce.

Na przełomie lat 1914-1915 Sochacki dokonał rozłamu w "Odrodzeniu". Prawdopodobnie pierwsza wojna światowa przyspieszyła ewolucję jego poglądów[6]. Wpłynęło to m. in. na ewolucję Sochackiego w kierunku socjalizmu i związanie się na przełomie 1914-1915 r. z PPS, która głosiła hasła równości społecznej i niepodległości.

W artykule zamieszczonym w tym czasie w "Dzienniku Pietrogrodzkim" z 10 marca 1915 r. Sochacki przeciwstawił program "Wyzwolenia" i "Odrodzenia" kierunkom związanym z teorią pracy ogranicznej, wszechwładnie panującym po upadku powstań narodowych. Powiązany z młodzieżą polską, reprezentującą radykalne poglądy, wzywał Sochacki do wskrzeszenia, w nowej sytuacji politycznej, idei walki o narodowe i społeczne wyzwolenie.

W marcu 1915 r. Sochacki, prawdopodobnie z polecenia PO W, został skierowany do pracy niepodległościowej w Warszawie[7]. Z tego powodu, mając zaliczonych osiem semestrów na wydziale prawa Uniwersytetu Petersburskiego, nie złożył państwowych egzaminów. W Warszawie nie mógł jednak podjąć pracy, do której został skierowany, na skutek dokonanych    wówczas    aresztowań    i    niemożności    uzyskania    kontaktów.

W związku z chorobą płuc po trzech miesiącach pobytu w Warszawie, na polecenie lekarza wyjechał z Warszawy, przenosząc się w czerwcu 1915 r. na wieś Karszuniszki pod Wilno. W tym okresie wydrukował szereg artykułów w "Dzienniku Pietrogrodzkim" o tematyce niepodległościowej. Na skutek zbliżającej się ofensywy niemieckiej nie mógł wrócić do Warszawy i w sierpniu 1915 r. przeniósł się do Wilna. Po wkroczeniu wojsk niemieckich do Wilna, w październiku 1915 r. Sochacki był jednym z inicjatorów i organizatorów wznowienia przerwanej w czasie działań wojennych działalności Uniwersytetu Wileńskiego.

W Wilnie organizował PPS, a w 1917 r. (prawdopodobnie pod wpływem wydarzeń rewolucyjnych w Rosji), z nielicznymi miejscowymi członkami PPS, przystąpił do Socjal-Demokratycznej Partii Litwy, która skupiała na tym terenie większość zorganizowanych robotników. W Wilnie objął również stanowisko sekretarza redakcji "Przeglądu Wileńskiego", pracując jednocześnie jako nauczyciel historii w gimnazjum i na kursach nauczycielskich, prowadzonych przez Komitet Edukacyjny. W styczniu 1916 r. władze niemieckie przerwały działalność tej instytucji.

W sierpniu 1917 r. na skutek zlikwidowania kursów nauczycielskich i inwigilacji przez władze policyjne jego działalności, przeniósł się z powrotem do Warszawy. Na jesieni objął posadę nauczyciela historii w gimnazjum Górskiego. W tym też czasie był jednym z założycieli, a później wykładowcą historii i sekretarzem Uniwersytetu Ludowego na Oboźnej. W roku szkolnym 1918/1919 na skutek pogorszenia się stanu zdrowia przeniósł się do miejscowości Siennica pod Warszawę, gdzie objął posadę nauczyciela historii w Seminarium Siennickim.

Od 1917 r. współpracował z tygodnikiem "Jedność Robotnicza", a prawdopodobnie do połowy 1918 r. prowadził sekretariat redakcji tegoż czasopisma. Artykuły swoje umieszczał pod pseudonimem Bruzda[8] i J. S. W artykule opublikowanym w trzy dni po zwycięstwie Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej w Rosji, pod znamiennym tytułem "Z kuźni rewolucji rosyjskiej"[9], powołując się na osobiste wspomnienia z okresu pobytu w Petersburgu, uważał, iż na podstawie chwilowego zastoju ruchu robotniczego nie można wydawać sądu o ruchu rewolucyjnym w ogóle. Dowiodła tego rewolucja w Rosji. Wita entuzjastycznie rewolucyjną klasę robotniczą Rosji. Zwraca uwagę na umiejętność oceny sytuacji w okresie wojny przez socjaldemokrację rosyjską i wykorzystania tej sytuacji w odpowiednim momencie w celu zdobycia władzy. W innych artykułach wystąpił m. in. przeciwko polityce polskiej burżuazji wobec jej dążenia do zagarnięcia jak największej ilości ziem zamieszkałych przez ludność niepolską. Treść tych artykułów jest wyrazem jego klasowego i rewolucyjnego oblicza politycznego w tym okresie. Wynika stąd, iż poglądy Sochackiego w latach 1916-1917 przeszły głęboką ewolucję, nie jesteśmy jednak w stanie, na skutek skąpych jeszcze źródeł, którymi rozporządzamy, poddać ich dokładnej analizie.

W czasie pobytu w Siennicy obok pracy zawodowej jako członek OKR PPS Mińsk Mazowiecki roziwijał działalność polityczną w tamtejszym powiecie.   Zajmował  się  przede  wszystkim  problematyką  wiejską.   Na terenie powiatu utworzył Związek Zawodowy Robotników Rolnych i jedną z nielicznych w Polsce Radę Delegatów Chłopskich. Pod kierownictwem J. Sochackiego w marcu 1919 r. robotnicy rolni oraz służba dworska powiatu Mińsk Mazowiecki wygrali strajk rolny, w wyniku którego zawarto bardzo wygodną dla robotników umowę z przedstawicielami Związku Ziemian[10].

Na XVI Kongresie PPS, który się odbył w Krakowie w dniach 23-27 kwietnia 1919 r., Sochacki był delegatem z Mińska Mazowieckiego. Należał do lewicowego skrzydła, w skład którego oprócz niego wchodzili m. in. T. Żarski, A. Landy, A. Krahelski, W. Szturm de Sztrem. W czasie Kongresu przeciwstawił się oddaniu głosu decydującego członkom Związku Polskich Posłów Socjalistycznych, motywując to tym, że posłowie ci zostali narzuceni przez Centralny Komitet Robotniczy PPS. Wniosek ten nie uzyskał większości. W dyskusji nad sprawozdaniem CKR PPS poddał ostrej krytyce politykę kierownictwa partii, mówiąc m. in.: "W okresie przewrotu listopadowego, w okresie wyjścia okupantów z Polski, wieś kołysana była nastrojem rewolucyjnym. PPS zrobiła wielki błąd, że w tym czasie chwyciła się za ster rządu. Należało wówczas rozpocząć akcję wewnątrzorganizacyjną. Rząd ludowy istotnie skapitulował bez wystrzału. Nie wydał orędzia do ludu pracującego w sprawie obrony praw i stanowiska rządu ludowego. Trzeba raz skończyć z polityką połowiczności. Władza PPS jest jedynym wyjściem z obecnej trudnej sytuacji politycznej[11]. W czwartym dniu obrad (26 IV 1919 r.) Sochacki w imieniu zjazdowej komisji rolnej przedstawił wnioski w sprawie powołania Centralnego Wydziału Wiejskiego, powołania komisji rolnej, przygotowania ogólnokrajowej partyjnej konferencji chłopskiej PPS, zakładania organizacji młodzieży wiejskiej i w sprawie tworzenia Rad Delegatów Chłopskich.

W czasie obrad Kongresu Zjednoczeniowego przedłożył wraz z innymi szereg wniosków o różnorodnej tematyce.

W piątym dniu obrad (27IV1919 r.) został wybrany do Rady Naczelnej. Na pierwszym posiedzeniu Rady 7 maja 1919 r. z ramienia byłej Kongresówki wybrano go do Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS. Rada Naczelna powierzyła Sochackiemu stanowisko sekretarza generalnego PPS[12]. W tym czasie Sochacki zorganizował Centralny Wydział Kulturalno-Oświatowy PPS i wszedł w skład jego prezydium.

W "Robotniku" w 1919 r. umieścił szereg niezwykle interesujących artykułów. Poddał w nich krytyce rządy burżuazyjne, oceniając wojnę burżuazji polskiej przeciwko Rosji Radzieckiej jako wojnę imperialistyczną ze strony Piłsudskiego, prowadzoną w interesach wielkiej burżuazji i obszarników. Demaskował politykę Piłsudskiego, wykazując różnice między głoszonymi przez niego słowami a czynami. Występował z ostrą krytyką Scheidemanna i jego zwolenników w Polsce, przeciw zdradzie interesów klasy robotniczej. Uważał, iż "zjednoczenie robotników dokonać się jednak może tylko na podstawie rewolucyjnego socjalizmu i stanowczego zerwania z polityką kompromisów z burżuazją"[13] .

Oceniając sytuację w kraju jako rewolucyjną, uważał, iż w Polsce, tak jak i w innych krajach zależnych od koalicji, rewolucja nie miałaby powodzenia ze względu na możliwość zewnętrznej interwencji. Przykładem tego było chociażby zduszenie ruchów rewolucyjnych na Węgrzech i w Finlandii. W związku z tym należy gromadzić wszystkie dostępne środki, prowadzić szeroką pracę wśród różnorakich środowisk robotniczych i czekać dogodnego momentu do wystąpienia. Z artykułów pisanych w owym okresie przez Sochackiego wynika jego przekonanie, że PPS posiada pewne szansę ponownego ujęcia władzy, jako partia mająca największe wpływy w klasie robotniczej. Zdawał sobie równocześnie sprawę z silnych reformistycznych tendencji tej partii, a szczególnie z prawicowego, reformistycznego nastawienia większości jej kierownictwa. Dlatego też nie opuścił wówczas PPS, lecz skierował wszystkie swoje siły na walkę z reformizmem w partii (np. walka w sprawie wejścia przedstawicieli PPS do rządu koalicyjnego) oraz przeciwko rozbijaniu Rad Delegatów Robotniczych, w których dostrzegał organy przyszłej władzy proletariatu.

Artykuły publicystyczne Sochackiego ze zrozumiałych względów tylko częściowo mogły dać obraz kształtowania się jego poglądów politycznych. Dopiero archiwalia PPS pozwalają na wyciągnięcie bardziej autorytatywnych wniosków w tym względzie.

Na posiedzeniu Rady Naczelnej PPS w dniach 19-20 czerwca 1919 r. wszedł w skład komisji, która miała przedstawić wnioski związane z problemem litewskim[14].

Na tym samym posiedzeniu Sochacki wspólnie z innymi zgłosił votum separatum do uchwały Rady Naczelnej w sprawie niedopuszczenia do wspólnego Zjazdu Rad Delegatów Robotniczych. O problematyce RDR pisze m. in. w liście do wszystkich okręgowych Komitetów Robotniczych PPS z 17 lipca 1919 r.: "dodatek "niepodległościowo-socjalistyczna" przyjmowany przez niektóre RDR, będące pod naszymi wpływami, jest zbędny, gdyż RDR stojące na stanowisku niepodległej republiki socjalistycznej objąć winny całość proletariatu"[15].

Na posiedzeniu Centralnego Wydziału Kulturalno-Oświatowego PPS w dniu 8 sierpnia 1919 r. zgłosił wniosek w sprawie powołania organizacji młodzieży socjalistycznej. Na następnym posiedzeniu tego Wydziału w dniu 19 sierpnia 1919 r. na wniosek J. Sochackiego przyjęta była rezolucja w sprawie powołania robotniczej klasowej centrali kulturalno-oświatowej (później "Kultura Robotnicza").

Na posiedzeniu Rady Naczelnej PPS w dniu 18 września 1919 r. odczytał pismo Związku Zawodowego Robotników Rolnych RP w sprawie projektowanego strajku powszechnego.   W  dyskusji nad pismem wypowiedział się za strajkiem, a kiedy Perl zaproponował przyjęcie rezolucji wypowiadającej się przeciwko strajkowi, motywując to katastrofalnym położeniem ekonomicznym kraju, razem z innymi przedstawił rozszerzony kontrprojekt, który jednak został przegłosowany z poufnym dodatkiem, łże "centralny strajk rozumie się jako krótkoterminowy strajk demonstracyjny".

Na tym samym posiedzeniu przedłożył sprawozdanie polityczne CKW " PPS, w którym omówił po raz pierwszy problem związany z koniecznością prowadzenia walki przeciwko wojnie z Rosją Radziecką.

Na zjeździe działaczy samorządowych PPS, który odbył się w Warszawie w dniach 4-5 października 1919 r., Sochacki przedłożył wniosek do pierwszego punktu porządku dziennego. Stwierdzając, że "źródłem największych bolączek miast polskich, jak przybierające coraz groźniejsze rozmiary bezrobocie, szalejąca coraz bardziej drożyzna i spekulacja, katastrofalny wprost stan aprowizacji, kryzys finansowy itd., jest przede (wszystkim trwająca wciąż wojna"[16], domagał się w imieniu milionowych mas proletariatu likwidacji wojny na wschodzie i zawarcia sprawiedliwego pokoju. Projekt rezolucji został przyjęty przez aklamację. Ponadto zabierał głos w dyskusji nad innymi punktami zjazdu, m. in. omawiał problem oświaty robotniczej i taktykę PPS wobec samorządu miejskiego. Z ramienia kierownictwa PPS 28 października 1919 r. uczestniczył w obradach konferencji PPS w Poznaniu. Przedłożył na niej sprawozdanie organizacyjne z byłego Wielkiego Księstwa Poznańskiego i Prus Zachodnich. W szkole partyjnej w Radomiu oraz w innych miejscowościach kraju wygłosił w tym czasie szereg odczytów o tematyce historycznej. ?W dniach 1-3 listopada 1919 r. uczestniczył w obradach Zjazdu Kulturalno-Oświatowego PPS. Dokonał otwarcia Zjazdu, przemawiał w dyskusji nad referatem traktującym o wpływie wojny na kulturę (złożył w tej sprawie rezolucję) oraz nad referatem poświęconym scenie robotniczej. W drugim dniu obrad, na jego wniosek, podjęto uchwałę o przekształceniu czasopisma "Oświata", ukazującego się we Frysztacie, na centralne pismo młodzieży   całej   Polski.   Jego   redaktorem  w   Warszawie   został   Jerzy Sochacki. W czasie obrad Rady Naczelnej w dniach 7-9 grudnia 1919 r. złożył sprawozdanie organizacyjne CKW PPS oraz przedstawił projekty rezolucji w sprawie utworzenia we Lwowie sekretariatu partii i zatwierdzenia uchwały konferencji PPS w Poznaniu z 29 października 1919 r. o utworzeniu na tym terenie polskich klasowych związków zawodowych. Projekty te zostały przyjęte, odrzucono natomiast wniosek dotyczący powoli łania sekretariatu dla kierowania i opracowania projektu platformy RDR. Brał także udział w obradach Rady Naczelnej PPS w dniach 1-3 lutego 1920 r. Złożył sprawozdanie organizacyjne,  referował sprawę zwołania zjazdu partyjnego, przedłożył projekt rezolucji w sprawie białego terroru na Węgrzech, przemawiał w dyskusji nad referatem omawiającym problemy związane z wojną przeciwko Rosji Radzieckiej. Wypowiedział się za stosowaniem w samorządzie miejskim zdecydowanej taktyki opozycyjnej wobec burżuazji w obronie interesów mas pracujących.

W dniu 5 lutego 1920 r. Sochacki wysłał w swoim imieniu tajny okólnik do wszystkich organizacji PPS. Nawoływał w nim do zorganizowania j w jak najszybszym czasie wielkich zgromadzeń i demonstracji pódl "hasłem pokoju w myśl uchwał Rady Naczelnej PPS". W tej same/ sprawie wysłał drugi okólnik w dniu 12 lutego. W wyniku tych pism odbyło się szereg wieców antywojennych w całym kraju [17].

W tym okresie, z ramienia PPS, uczestniczył w wielu konferencjach i zjazdach organizacji będących pod wpływami i kierownictwem PPS. W  lutym   1920   r.   Jerzy   Sochacki   został   współredaktorem   tygodnika "Światło"[18].

W czasie omawiania problematyki udziału PPS w rządzie, na posiedzeniu Rady Naczelnej PPS 21 kwietnia 1920 r., na jego wniosek odłożono tę sprawę jako jeszcze niedojrzałą do następnego kongresu partyjnego.

W kwietniu 1920 r. Sochacki, wbrew kierownictwu PPS, wysłał pismo do wszystkich  organizacji  PPS,   w  którym przedstawił  materiały   dla opracowania rezolucji pierwszomajowych pod kątem manifestacji antywojennych na wschodzie i wzmożenia wystąpień rewolucyjnych przez organizacje partyjne PPS[19]

Współpracując od połowy 1919 r. z organizacjami spółdzielczymi, brał udział w pierwszym Zjeździe Związku Robotników Stowarzyszeń Spółdzielczych   (8-10 V1920    r.)   i   został   wybrany   do   Rady   Naczelnej Związku[20]. W tym okresie współdziałał z przedstawicielami lewicowego I nurtu w spółdzielczości m. in. z Janem Hemplem, Bolesławem Bierutem i Aleksandrem Danielukiem.

Na posiedzeniu CKW PPS 9 czerwca 1920 r. wszedł w skład komisji! programowej. Przedstawiony przez niego projekt programu został przyjęty na posiedzeniu CKW 11 maja 1920 r.

Na XVII Kongresie PPS (21-25 V1920 r.) wszedł w skład komisji mandatowej, programowej, statutowej i wygłosił sprawozdania organizacyjne i prasowe. Przedstawiony przez niego projekt statutu uzyskał aprobatę delegatów i przyjęty został większością głosów.

Po raz drugi został wybrany członkiem Rady Naczelnej, a na pierwszym posiedzeniu tej  Rady  (12-13 VI1920  r.)  członkiem CKW,  który z kolei powierzył mu sprawowanie funkcji sekretarza generalnego partii.

W dyskusji przeciwstawił się udziałowi PPS w rządzie koalicyjnym, zgłaszając w tej  sprawie następujący  wniosek:  "Zgodnie z uchwałami i Kongresu Rada Naczelna wypowiedziała się przeciwko udziałowi  PPS w rządzie w obecnej sytuacji politycznej"[21]. Wniosek Sochackiego upadł.: Natomiast przeszedł wniosek Niedziałkowskiego, według którego o udziale w rządzie ma zadecydować CKW PPS łącznie z Klubem Polskich Posłów Socjalistycznych[22].

Na 11 posiedzeniu CKW PPS w dniu 20 lipca 1920 r. Sochacki wypowiedział się przeciwko koalicji z burżuazją. Uważał on, że partia socjalistyczna powinna w obecnej sytuacji podjąć kroki rewolucyjne. Wobec ł jednak tego, że większość CKW nie chciała się z tym zgodzić, uważał, iż Wchodząc do rządu koalicyjnego, należy dopilnować sprawy pokoju z Rosją Radziecką na podstawie samookreślenia wszystkich spornych terenów włącznie z ziemią wileńską i Galicją wschodnią. Ostatnia część (wniosku nie została przyjęta przez zebranych.

Różnice zdań między nim a większością kierownictwa ujawniły się w czasie obrad Rady Naczelnej 27-28 lipca 1920 r. Przeciwstawiając się poglądom kierownictwa PPS na sytuację polityczną w kraju, w projekcie rezolucji stwierdził m. in., że całą odpowiedzialność za sytuację w kraju ponoszą wszystkie odłamy burżuazji, które przeciwstawiły się zawarciu pokoju podczas rokowań borysowskich, bądź to układając sojusze z Kołczakiem i Denikinem, celem odbudowy carskiej Rosji, bądź też organizując i popierając wyprawę ukraińską. W dalszej części projektu rezolucji mówił o tym, że utrwalić niepodległość państwową na zasadzie samookreślenia potrafi tylko rząd oparty o zaufanie ludu pracującego. Uczynić zaś to może przy pomocy rewolucji proletariackiej w Polsce i w innych krajach oraz przez obalenie władzy klas posiadających. Domagał się także odwołania Daszyńskiego z rządu i Barlickiego z Rady Obrony Państwa, uważając, że uczestnictwo przedstawicieli PPS w rządzie jest sprzeczne z uchwałami XVII Kongresu partyjnego. W związku z tym zażądał zwołania nadzwyczajnego kongresu partii z porządkiem dziennym: 1) sytuacja polityczna, 2) wybory do Rady Naczelnej. Rezolucja Sochackiego uzyskała 14 głosów na 37 głosujących.

Postawę kierownictwa PPS w tym okresie charakteryzuje np. fakt nie opublikowania wniosku Sochackiego, wzywającego robotników do bojkotowania werbunku do wojska i oceniającego sytuację polityczną jako dogodną do zmiany ustroju społecznego[23]. W wyniku ostrej wymiany zdań Centralny Komitet Wykonawczy podał się do dymisji. W powtórnych wyborach Sochacki został ponownie wybrany na członka CKW PPS, wyboru jednak nie przyjął. Zrzekł się też stanowiska sekretarza generalnego partii, pozostając w dalszym ciągu członkiem Rady Naczelnej PPS.

W tym czasie wspólnie z Janem Hemplem i innymi wydał anonimowo jednodniówkę "Nowa Polska"[24] wymierzoną przeciwko polityce kierownictwa PPS.

W czerwcu i lipcu 1920 r. dochodzi do coraz większego zbliżenia lewicowo usposobionych członków PPS, niezadowolonych z polityki kierownictwa własnej partii, które nie chciało wykorzystać zaistniałej sytuacji politycznej i przejąć władzy, ale wręcz wspomagało rządy burżuazyjno-obszarnicze. Doprowadziło to do samorzutnego wyodrębnienia się grup opozycyjnych w ramach PPS. Zwolennicy tych grup uznawali program i taktykę III Międzynarodówki, propagowali hasła o kierunku komunistycznym, w stanowczy sposób zwalczali kierunek prawicowy i centrowy w PPS, odpowiadający Międzynarodówce 2 ½ . System działalności lewicy polegał na utworzeniu zakonspirowanych komórek wewnątrz poszczególnych organizacji PPS i na prowadzeniu jawnej propagandy w PPS przeciwko ugodowemu kierunkowi w partii. Swe zakonspirowane komórki lewica posiadała w wielu OKR-ach PPS, m. in. w Warszawie, Płocku, Siedlcach, Lublinie, Zagłębiu Dąbrowskim, Łodzi, Łomży, Żyrardowie, Piotrkowie, Krakowie, Zagłębiu Chrzanowskim, Przemyślu, Jaśle i innych[25]. Organizacja poznańska niemal całkowicie znajdowała się pod wpływem lewicy. Charakterystyczny był fakt, że lewicowe grupy PPS powstały i na terenach, gdzie KPRP posiadała małe wpływy, jak np. w Poznańskiem i Galicji. Przywódcą tych grup lewicy był Jerzy Sochacki. Z jego inicjatywy w drukarni poznańskiego OKR PPS wydrukowano szereg druków ulotnych o tematyce komunistycznej, m. in. 21 warunków przynależności do III Międzynarodówki [26].

Po odejściu z prac w sekretariacie partii Sochacki nadal działał w Centralnym Wydziale Kulturalno-Oświatowym PPS. Jednocześnie współpracował z robotniczymi organizacjami kulturalno-oświatowymi, wykorzystując je dla propagowania poglądów grup lewicowych PPS. Wchodził w skład komisji programowej Stowarzyszenia "Kultura Robotnicza". Przypuszczalnie w październiku 1920 r. Sochacki rozpoczął pracę w charakterze funkcjonariusza Związku Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych[27]. W tym czasie odwiedził szereg miejscowości, wygłaszając odczyty o tematyce społecznej. Na przykład w Lublinie w dniach 21-24 października 1920 r. omawiał takie problemy, jak socjalizm utopijny, socjalizm naukowy, zaranie socjalizmu w Polsce, Wielki Proletariat (w związku z rocznicą). W Poznaniu, Gnieźnie, Inowrocławiu i Żyrardowie omawiał sytuację w ruchu robotniczym w krajach zachodnioeuropejskich (rozłamy w partiach socjaldemokratycznych). Oprócz działalności odczytowej prowadził jednocześnie konspiracyjną pracę propagandową i organizacyjną wśród grup opozycyjnych w partii.

Kierownictwo PPS zaniepokojone rozprzestrzenianiem się nurtu opozycyjnego wśród organizacji terenowych, szczególną uwagę skierowało przeciwko działalności Jerzego Sochackiego w Centralnym Wydziale Kulturalno-Oświatowym,   nie   wiedząc  prawdopodobnie   jeszcze  o   jego pracy nielegalnej. Do starcia między nim a przedstawicielami CKW PPS w osobach Niedziałkowskiego, Kwapińskiego i Perlą, którzy nie byli członkami Centralnego Wydziału Kulturalno-Oświatowego, doszło na posiedzeniu zarządu tegoż wydziału 1 lutego 1921 r. w czasie debaty nad stosunkiem do Stowarzyszenia "Kultura Robotnicza". Chodziło mianowicie o umieszczenie szkalującej notatki o "Kulturze Robotniczej" w "Robotniku". Sochacki wystąpił z wnioskiem opublikowania oświad-' czenia nie solidaryzującego się z redakcją "Robotnika" w poglądzie na "Kulturę". Większość członków kierownictwa Centralnego Wydziału Kulturalno-Oświatowego poparło Sochackiego, motywując to m. in. podpisaniem statutu Stowarzyszenia "Kultury Robotniczej" przez przedstawicieli PPS i braniem przez nich udziału w pracach zarządu tej organizacji[28]. W głosowaniu przeszedł wniosek  Sochackiego.  Konsekwencją tego było rozwiązanie przez kierownictwo PPS  Centralnego  Wydziału Kulturalno-Oświatowego.

Wobec narastania  ruchu  opozycyjnego  w PPS,   kierownictwo  partii zdecydowało się na zawieszenie w prawach członka i oddanie Sochackiego pod sąd partyjny. W odpowiedzi na komunikat CKW PPS w tej sprawie Sochacki  wraz   z   innymi   działaczami  będącymi  w   opozycji  wystąpił z oświadczeniem o zerwaniu  organizacyjnym z  PPS.   Oświadczenie  to oprócz  Sochackiego podpisali  Stefan  Baraniecki,   były  przewodniczący OKR PPS Siedlce, i Józef Zieliński. Po pewnym okresie w wyniku rozłamu opozycyjne grupy istniejące w ramach organizacji PPS zaczęły się ujawniać i przyjęły nazwę "grup członków PPS (Lewicy)". W tym czasie Sochacki był współredaktorem szeregu druków ulotnych pod firmą nowo powstałej   partii.  W  broszurach  "Rewolucyjna  walka  klas   czy  ugoda  z burżuazją" i "Niepodległość Polski a III Międzynarodówka" przedstawił zasady programowe organizacji grup PPS (Lewicy)[29].

W odpowiedzi na pogłębiające się procesy radykalizacji szeregu organizacji partyjnych,  kierownictwo  PPS  zdecydowało  się  na  zwalczanie przeciwników w swoich szeregach środkami administracyjnymi[30].

Na  II   Zjeździe  Związku  Robotniczych   Stowarzyszeń   Spółdzielczych (27 VI1921    r.)    J.    Sochacki   wchodził   w   skład   lewicowej    opozycji    Zjazdu[31].

W czasie obrad zgłosił wniosek w sprawie restytuowania i nadania praw         referentów   usuniętym  z  Rady   ZRSS  trzem  członkom  (J.   Hemplowi, S.  Tołwińskiemu i  B.  Bierutowi).  W podwójnym  głosowaniu  wniosek upadł[32]. Po ukończeniu obrad pierwszego dnia, defensywa przeprowadziła aresztowania wśród delegatów na Zjazd. Aresztowani zostali m. in. Jerzy Sochacki z żoną Józefą[33]. W więzieniu przez okres dwóch miesięcy nauczył się władać językiem żydowskim, co mu pomogło w późniejszym okresie w pracy w Biurze Żydowskim KC KPRP, we współpracy z Kombundem i w kontaktach z proletariatem żydowskim na wiecach poselskich. Nauczycielem jego był odsiadujący w tym czasie karę więzienia w jednej celi S. Segałowicz[34].          

Nie znamy dokładnej  daty konferencji połączeniowej  grup  członków PPS (Lewicy) z KPRP. Należy przypuszczać, iż dokonało się to w połowie września 1921 r. po opuszczeniu przez Sochackiego więzienia. Połączenie nastąpiło na ogólnokrajowej  konferencji grup  członków PPS (Lewicy) w  Warszawie.   Na  konferencji  były  reprezentowane   organizacje   grup PPS   (Lewicy)   z  Małopolski,   Poznańskiego,   Radomskiego,   Kieleckiego, Lubelskiego,   Podlaskiego,   Piotrkowskiego,   Radomska   i   Częstochowy, Warszawy Podmiejskiej i Śląska Cieszyńskiego [35].

Na konferencji połączeniowej KPRP reprezentowali Franciszek Grzelszczak (Marcin) i Stefan Królikowski (Cyprian). Jerzy Sochacki został dokooptowany w skład Komitetu Centralnego KPRP.

Decyzja o dokooptowaniu Sochackiego w skład Komitetu Centralnego KPJRP została zatwierdzona przez uczestników III Konferencji KPRP (10-13 IV 1922 r.). W głosowaniu (za - 18, przeciw -- 8) przyznano Sochackiemu głos decydujący. Na Konferencji występował pod pseudonimem "Julian". W czasie obrad złożył uzupełniające sprawozdanie KC Młodzieżowego pracy Wydziałów Młodzieżowego i Żydowskiego. Na posiedzeniu po południowym, w trzecim dniu obrad, wybrano go w skład nowego Komitetu Centralnego KPRP. Komitet Centralny powierzył Sochackiemu pracę w Sekretariacie KC, kierownictwo nowo wybranym Wydziałem Młodzieżowym i współpracę z Biurem Żydowskim przy KC KPRP.

W dyskusji na Konferencji zwracał uwagę na konieczność konkretnego omówienia form  stosowania  jednolitego frontu  robotniczego w Polsce i w innych krajach.

W połowie sierpnia 1922 r. J. Sochacki był jednym ze współorganizatorów i aktywnych działaczy powołanej przez KPRP legalnej organizacji Związku Proletariatu Miast i Wsi. Wszedł w skład Centralnego Komitetu Wyborczego i jego prezydium i, prawdopodobnie,  po aresztowaniu Sz, I Rybackiego został sekretarzem CKW Związku Proletariatu Miast i Wsi. Po wyborach wszedł również w skład CK Związku Proletariatu Miast i Wsi i z jego ramienia przeprowadził szereg wieców.

W II Zjeździe KPRP (19 IX - 2X1923 r.) uczestniczył z tytułu przynależności do Komitetu Centralnego. Wszedł w skład Sekretariatu Zjazdu,  i przedłożył propozycję wyboru komisji zjazdowych, uczestniczył w pracach komisji redakcyjnych. Zreferował również statut organizacyjny partii. W drugim dniu obrad przemawiał w dyskusji nad sprawozdaniem KC, wypowiadając się przeciwko jednostronnie krytycznej ocenie przez delegatów dotychczasowej  działalności  centralnych i  okręgowych  instancji partyjnych,  omówił problem wydawnictw oraz problemy związane  ze szkoleniem kadr partyjnych i koniecznością powrotu towarzyszy z zagranicy do kraju.

W dyskusji nad referatem wygłoszonym na Zjeździe pt. "Sprawy rolne" przeciwstawił się poglądom reprezentowanym przez Hordeckiego (J. Suchanowskiego), który był zwolennikiem odrzucenia hasła "ziemia dla chłopów". Przy omawianiu problematyki narodowościowej uważał, iż hasło Polskiej Republiki Rad w warunkach państwa o niejednolitym składzie narodowościowym jest niesłuszne. Najodpowiedniejszym hasłem na terenach zamieszkałych przez ludność pochodzenia niepolskiego powinno być hasło Ukraińskiej względnie Białoruskiej Republiki Rad oraz hasło solidarnej walki robotników wszystkich narodowości z aparatem burżuazyjnych rządów w Polsce[36]. W wyborach do nowych władz partyjnych 43 głosami (na 46 głosujących) został wybrany członkiem Komitetu Centralnego. Komitet Centralny powierzył Sochackiemu pracę w Sekretariacie Krajowym KC, Wydziale Sejmowym i Centralnej Redakcji KC.

W związku z falą aresztowań wśród działaczy komunistycznych po znanej eksplozji 14 października 1923 r. na terenie Cytadeli Warszawskiej (posłużyła ona, jak Wiadomo, władzom burżuazyjnym do zaaranżowania prowokacyjnego procesu przeciwko  Bagińskiemu  i  Wieczorkiewiczowi) kierownictwo partii, licząc się z niebezpieczeństwem aresztowania Śochackiego, przeniosło go na stopę nielegalną. Nadal pracuje w Sekretariacie Krajowym KC. Jednocześnie w listopadzie 1924 r. po powstaniu zjednoczonej Komunistycznej Frakcji Poselskiej objął jej sekretariat. Dzięki bogatemu doświadczeniu w pracy organizacyjnej Śochackiego podniósł się znacznie poziom pracy posłów Komunistycznej  Frakcji Poselskiej.

W czasie debaty sejmowej w 1925 r. nad reformą rolną z inicjatywy J. Śochackiego powstała koncepcja prowadzenia w Sejmie uporczywej obstrukcji. Równocześnie próbowano poprzez prasę zapoznać społeczeństwo ze stanowiskiem KPP w omawianej sprawie[37].

Na III Zjeździe KPRP (14 I - 7 II 1925 r.) reprezentował ustępujący KC z głosem doradczym. Występował wówczas pod pseudonimem "Miński". Na Zjeździe złożył sprawozdanie z działalności Komunistycznej Frakcji Poselskiej w Sejmie i sprawozdanie organizacyjne partii. Przemawiał w dyskusji nad sprawozdaniem politycznym KC. W związku z objęciem w owym okresie kierownictwa w KPP przez ultralewicową grupę Domskiego Sochacki na Zjeździe nie został wybrany do nowego Komitetu Centralnego.

W dniach 10-12 listopada 1925 r. uczestniczył w obradach Międzynarodowej   Konferencji   Parlamentarzystów   Komunistów   w   Brukseli. Prawdopodobnie na IV Konferencji KPP (XI-XII 1925 r.), w obradach której Sochacki nie brał udziału, został ponownie wybrany na członka j KC KPP[38].

W marcu 1926 r. Sochacki objął mandat poselski po aresztowanym, w grudniu 1924 r. Stanisławie Łańcuckim. Ogółem wygłosił na plenarnych posiedzeniach  Sejmu,  w ciągu swojej  półtorarocznej  działalności j poselskiej, 31 przemówień o różnorodnej tematyce. W przemówieniach przeprowadził m. in. analizę charakteru przewrotu Piłsudskiego i demokracji burżuazyjnej w Polsce[39]. Oprócz pracy na terenie Sejmu prowadził szeroką działalność poselską wśród wyborców. Dotychczas udało się i odnaleźć informacje o około siedemdziesięciu wiecach zorganizowanych przez Sochackiego na terenie całego kraju.

Na wiecach tych były omawiane aktualne problemy dotyczące politycznego i ekonomicznego położenia kraju, walki o amnestię dla więźniów politycznych oraz problemy związane z rozgromieniem przez rząd Piłsudskiego Białoruskiej Robotniczo-Włościańskiej "Hromady", a także problem faszystowskiego terroru na Litwie, obrony ZSRR, ugodowej polityki przywódców PPS, jednolitego frontu klasy robotniczej od dołu i inne.

Szczególnie, dużą rolę odegrał Sochacki w przeprowadzaniu wieców i demonstracji 1-majowych (w 1926 r. w Warszawie, w 1927 r. w Łodzi, w 1928 r. we Lwowie, gdzie przemawiał w języku ukraińskim)[40].

Działalność Sochackiego, tak jak i innych członków KPP, odbiła się szerokim echem w kraju i za granicą. Np. w pięciu numerach "Krakowskich Nowin" ukazało się 13 informacji, a w dzienniku moskiewskim "Prawda" za okres marzec 1926 r. - maj 1928 r. - 38 korespondencji o działalności poselskiej Sochackiego.

W czasie przewrotu majowego, podobnie jak cała partia, w pierwszej chwili poparł Piłsudskiego. Następnie na posiedzeniu plenarnym KC KPP 23 maja 1926 r. poparł tych, którzy nie zgodzili się z przesadną krytyką błędu majowego przeprowadzoną przez A. Warskiego. Na listopadowym plenarnym posiedzeniu KC, w czasie debaty nad działalnością parlamentarną A. Warskiego, po przedłożeniu projektu rezolucji przez przedstawicieli stojących na pozycjach "mniejszości" i "większości" KC w dniu 24 listopada 1926 r. przedłożył swój projekt rezolucji.

 W projekcie tym przedstawił inny punkt widzenia na problem rozbieżności, uważając, iż obie strony nie mają słuszności. Wniosek upadł otrzymując tylko jeden głos za, dziewięć przeciw. Przedstawił jeszcze kilka wniosków reprezentujących pozycję odmienną od pozycji "mniejszości" i "większości"[41].

W związku z potrzebą wyjaśnienia wszystkich rozbieżności przyjęto na jego wniosek uchwałę, która zalecała Biuru Politycznemu i Sekretariatowi KC wydrukowanie w ."Biuletynie Dyskusyjnym", niezależnie od drukowanych w "Nowym Przeglądzie", wszystkich artykułów i przyczynków dotyczących przewrotu majowego, a także uchwałę o przyspieszeniu zwołania zjazdu partyjnego.

Na XI Zjeździe Komunistycznej Partii Niemiec 3 marca 1927 r. w imieniu KC KPP wygłosił przemówienie powitalne. W czasie trwania Zjazdu odwiedził miejscowość Bottrop (Zagłębie Ruhry), gdzie przemawiał 5 marca 1927 r. na wspólnym wiecu robotników polskich i niemieckich, zwołanym przez miejscowy oddział KPD.

Przemawiał też na wiecu zwołanym 16 marca 1927 r. w Paryżu przez Ligę Walki o Amnestię dla Więźniów Politycznych i na wiecach w Bruan les Mines (17 III 1927 r.), Salenniers (17 III 1927 r.), Veziers (18 III 1927 r.) i Brukseli (18 III 1927 r.).

Na wiecach tych w większości uczestniczyli Polacy i Ukraińcy przebywający na emigracji.

W Paryżu wygłosił referat o sytuacji w Polsce wobec członków Francuskiej Partii Komunistycznej w Izbie Deputowanych. Po powrocie do kraju brał udział w Kongresie Robotników Żydowskich w Warszawie.

Po powstaniu w drugiej połowie czerwca 1926 r. Międzypartyjnego Sekretariatu dla Walki o Amnestię dla Więźniów Politycznych[42] Sochacki wszedł w skład kierownictwa tej organizacji z ramienia Komunistycznej Frakcji Poselskiej.

Na IV Zjeździe KPP (25 V-VIII 1927 r.) reprezentował Komitet Centralny i należał do zwolenników zaprzestania działalności frakcyjnej w KPP. Wszedł w skład prezydium Zjazdu, a następnie w skład delegacji wybranej w celu przedstawienia KW MK sytuacji zaistniałej w partii w związku z opuszczeniem Zjazdu przez 14 delegatów stojących na pozycjach "mniejszości". Na 9 posiedzeniu (4 VI 1927 r.) przemawiał w dyskusji nad sprawozdaniem KC KPP.

Na 24 posiedzeniu Zjazdu (11 VII 1927 r.) wygłosił referat pt. "Walka z niebezpieczeństwem wojny przeciw ZSRR", a na posiedzeniu 29 wybrany został do Komisji Politycznej[43]. Wspólnie z Marią Koszutską-Ko-strzewą przedstawił Zjazdowi tezy do punktu porządku dziennego: "Sytuacja polityczna i zadania partii".

Na Zjeździe został wybrany na zastępcę członka KC KPP.

W październiku 1927 r. uczestniczył w obradach II Plenum KC (22- 25 X1927 r.). Na wniosek Sochackiego przyjęto wówczas rezolucję w sprawie błędów popełnionych przez partię w czasie akcji antywojennej i wyborczej oraz rezolucję w sprawie wysłania nielegalnej delegacji do ZSRR. Jednocześnie przedstawił wniosek w sprawie stosunku KPZU do rozłamu w "Sel-Robie". W okresie działalności parlamentarnej Jerzy Sochacki nadal pracował w Sekretariacie KC, bywał często na posiedzeniach warszawskiego i dzielnicowych komitetów KPP. W mieszkaniu Sochackiego na Pradze (Stalowa 2) odbywały się posiedzenia Wydziału Rolnego KC. Pod koniec 1927 r. KC KPP powierzył Sochackiemu kierownictwo pierwszej, nielegalnej delegacji robotników do Związku Radzieckiego, zorganizowanej przez Międzypartyjny Komitet dla Wysłania Delegacji do ZSRR[44] na obchody dziesiątej rocznicy Rewolucji Październikowej. Uczestniczył w Moskwie w dniach 10-12 listopada 1927 r. w obradach Kongresu Przyjaciół ZSRR, gdzie przemawiał w imieniu delegacji polskiej[45]. Na jego wniosek uczestnicy Kongresu przyjęli rezolucję w sprawie terroru faszystowskiego we Włoszech, na Litwie, w Hiszpanii, Bułgarii i innych krajach bałkańskich.

Po zakończeniu uroczystości i spotkaniach w Moskwie Sochacki wraz z delegacją odwiedził szereg miast Ukrainy i Białorusi. Odwiedził Charków (17-18 XI), Kijów (19-21 XI), Żytomierz (22 XI), Polski Rejon Marchlewski na Wołyniu (23-24 XI), Mińsk oraz żydowskie kolonie wiejskie i polskie rady w rejonie mińskim (26-29 XI). W Kijowie był podejmowany przez słuchaczy Kijowskiej Radzieckiej Szkoły Partyjnej, członków różnych klubów robotniczych, w tej liczbie członków polskiego klubu robotniczego im. S. Królikowskiego, odwiedził szereg fabryk w Kijowie, Okręgową Radę Związków Zawodowych, przemawiał na wiecach zorganizowanych przez mieszkańców Polskiego Rejonu Marchlewskiego itp. Na spotkaniu w klubie robotniczym w Mińsku Sochacki przemawiał w czterech językach: białoruskim, żydowskim, rosyjskim i polskim. W imieniu KPP i delegacji polskiej na obrady 10-lecia ZSRR przemawiał na XI Zjeździe KP(b)B (27-28 XI 1927 r.)' i XIII Konferencji Okręgu Kijowskiego KP(b)U[46].

W okresie pobytu Sochackiego w ZSRR Sejm cofnął mu immunitet poselski. W związku ze złożoną sytuacją w KPZU i dużym doświadczeniem! Sochackiego w problematyce narodowościowej na początku 1928 r.,| na wniosek Komitetu Wykonawczego Międzynarodówki Komunistycznej, zostaje skierowany przez kierownictwo KPP do pracy w KPZU i dokooptowany w skład jego Komitetu Centralnego [47].

Będąc w kierownictwie KPZU, które przebywało wówczas w Gdańsku i Berlinie, pracował nadal w Komitecie Centralnym i w Biurze Politycznym KC KPP.

Sochacki był także jednym z organizatorów bloku wyborczego Jedności Robotniczo-Chłopskiej powołanej dla przeprowadzenia nowych wyborów do Sejmu. Wszedł   w   skład   Centralnego   Komitetu   Wyborczego   tej organizacji i jego prezydium. Do Sejmu został wybrany z listy Jedności Robotniczo-Chłopskiej nr 13 z 21 Okręgu Wyborczego obejmującego powiaty Będzin i Zawiercie.

Po zatwierdzeniu mandatu przez Główną Komisję Wyborczą wszedł do Prezydium Komunistycznej Frakcji Poselskiej. Na pierwszym posiedzeniu Sejmu był jednym z aktywnych organizatorów obstrukcji, jaką posłowie komunistyczni zorganizowali Piłsudskiemu.

W maju 1928 Sejm powtórnie cofnął mu immunitet poselski i wydał go władzom sądowym[48]. W Berlinie 22 maja 1928 r. podczas posiedzenia plenarnego KC KPP był aresztowany przez policję niemiecką, a po krótkim pobycie w areszcie zwolniono go razem z innymi.

W czerwcu 1928 r. aktywnie uczestniczył w obradach III Plenum KC KPP, występując w dyskusji w związku z zaistniałym wówczas kryzysem wewnętrznym w kierownictwie KPZU.

Do sprawy analizy sytuacji w Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy wrócił Sochacki w rozwiniętej formie na III Zjeździe KPZU (21 VI-8 VII 1928 r.), przemawiając w dyskusji nad referatem sprawozdawczym KC. Wypowiedział się za prowadzeniem giętkiej polityki w stosunku do "Sel-Robu". Na posiedzeniu w dniu 3 lipca 1928 r. wygłosił referat w kwestii ukraińskiej, mówił min. o sprawie metod polityki narodowościowej rządów faszystowskich w Polsce w związku z problemem ukraińskim. W dyskusji nad referatem Leńskiego o sytuacji ekonomicznej i politycznej w Polsce, broniąc polityki Komitetu Centralnego KPP, przeciwstawił się tendencjom zmierzającym do zaostrzenia walki wewnątrzpartyjnej. Zjazd wybrał Sochackiego do Komitetu Centralnego, a plenum organizacyjne KC KPZU w lipcu 1928 r. powołało go do Biura Politycznego[49]. Od jesieni zaś tegoż roku, wg niektórych relacji, pełnił funkcję I sekretarza KC KPZU po odejściu Łowickiego (N. Popowa).

W tym czasie na polecenie Biura Politycznego napisał cykl artykułów o wypadkach antyukraińskich we Lwowie. Przygotował również na mające się odbyć w grudniu 1928 r. plenum KC KPZU projekt rezolucji o położeniu w Niemczech oraz referat o sytuacji na zachodniej Ukrainie i zadaniach partii. W dniach 18-25 czerwca 1929 r. uczestniczył w obradach VI Plenum KC KPP.

Walka Sochackiego przeciwko frakcyjności w partii od 1926 r., o czym świadczą poprzednie jego próby wypracowania wspólnej platformy, oraz solidaryzowanie się z oceną KW MK i IV Plenum KC KPP rozpoczynającego się wielkiego kryzysu ekonomicznego jako początku kryzysu rewolucyjnego zdecydowały, że wszedł on w skład nowego kierownictwa partii,  reprezentując  tendencje konsolidatorskie.  Wszedł w skład Komisji Politycznej, a na czwartym posiedzeniu, na wniosek W. Knorina i (Sokolika), został wybrany na członka Komitetu Centralnego[50] i Biura Politycznego[51].

W latach 1926-1930 opublikował wiele artykułów w różnych czasopismach w kraju i za granicą. W artykułach tych poruszał problemy związane z aktualną sytuacją polityczną i ekonomiczną na Ukrainie zachodniej i w Polsce, faszystowskim terrorem wobec mniejszości narodowych, pracą Komunistycznej Frakcji Poselskiej, walką klasową na wsi, przygotowaniami rządów sanacyjnych do wojny przeciwko ZSRR i in.

W lutym 1930 r. brał udział w pracach II zjazdu KZMP.

W połowie 1930 r. w charakterze gościa uczestniczył w obradach XVI Zjazdu WKP(b).

Po rozwiązaniu w 1930 r. Sejmu Sochacki 'brał udział w pracach Centralnego Komitetu Wyborczego Jedności Robotniczo-Chłopskiej. Do sejmu kandydował z listy centralnej i dwóch okręgów wyborczych[52]. W dniach 24-29 czerwca 1930 r. Sochacki uczestniczył w obradach IV Plenum KC KPZU.

Na V Zjeździe KPP (16-29 VIII 1930 r.) był jednym z przedstawicieli Komitetu Centralnego. Wszedł do Sekretariatu Zjazdu, Komisji Politycznej, Mandatowej, Programowej, Narodowościowej i komisji przeprowadzającej wybory do Komitetu Centralnego. Przemawiał w dyskusji nad referatem sprawozdawczym KC, złożył sprawozdanie z prac Komisji Mandatowej i Narodowościowej Zjazdu, wygłosił zasadniczy referat do punktu porządku dziennego: "Sprawy narodowościowe".

W wyborach został wybrany ponownie na członka KC, a na posiedzeniu KC wszedł w skład Biura Politycznego razem z J. Leszczyńskim, B. Bortnowskim, A. Kaczorowskim-Sławińskim i St. Burzyńskim.

Pod koniec  1930 r. Sochacki na polecenie Komitetu Centralnego został: przedstawicielem KPP w Sekcji Polskiej Międzynarodówki Komunistycznej. Przez cały okres pracy na przymusowej emigracji nie tracił żywego kontaktu z krajem[53]. W Moskwie wiele uwagi poświęcił publicystyce na aktualne polityczne tematy. Wydał kilka książek. Artykuły drukował w wielu czasopismach ukazujących się w Związku Radzieckim w języku polskim, rosyjskim, ukraińskim, białoruskim.

Oprócz prasy radzieckiej artykuły Sochackiego drukowane były w polskiej i ukraińskiej prasie komunistycznej, ukazującej.się w Stanach Zjed-nocznych ("Trybuna Robotnicza", Detroit; " UKRAINSKIJ SZCZODENNI WISTI", New York). Artykuły były również drukowane w piśmie wydziału prasowego KW MK ("Internationale Pressen Karrespondenz", Berlin) i w komunistycznej prasie ukazującej się w Polsce.

W artykułach i broszurach wiele miejsca poświęcił kryzysowi gospodarczemu, położeniu klasy robotniczej, ruchowi na wsi, wzrostowi szeregów KPP, politycznej i ekonomicznej strukturze kraju, kryzysowi rewolucyjnemu, niebezpieczeństwu najazdu na Związek Radziecki, walce mniejszości narodowych w Polsce i in.

Na XI Plenum KW MK wszedł w skład komisji, która miała przygotować wnioski do drugiego punktu porządku dziennego Plenum: "Niebezpieczeństwo interwencji przeciwko ZSRR i zadania Międzynarodówki Komunistycznej". Oprócz niego do komisji weszli: z KPD Remelle i Pieck, a z KPP Próchniak. Na 20 posiedzeniu (8 IV 1931 r.) Sochacki został wybrany zastępcą członka Prezydium KW MK i zastępcą członka Sekretariatu Politycznego KW MK. Latem 1931 r., będąc w Kijowie, wygłosił referat na zebraniu aktywu partyjnego, odwiedził też Polski Rejon Marchlewski, gdzie wystąpił na zebraniu Rejonowego Komitetu Partii i na ogólnym zebraniu tegoż rejonu. Prawdopodobnie od końca 1931 r. Sochacki współpracował ściślej z redakcją polskich wydawnictw partyjnych przy Instytucie Lenina w Moskwie, spełniając jednocześnie funkcję przedstawiciela KPP w KW MK.

W dniach 14-21 lipca 1931 r. Sochacki uczestniczył w obradach III Plenum KC KPP, odbywającego się w Berlinie.

Uczestniczył także w charakterze przedstawiciela KPP w XVII Konferencji WKP(b) (30 I - 4 II 1932 r.). W KW MK współpracował m. in. z Bela Kunem, S. Katajamą, W. Kolarowem, O. Kuusinenem, O. Piatnickim, W. Pieckiem i in.

Na XII Plenum KW MK wygłosił przemówienie w dyskusji nad punktem porządku dziennego: "Problem wojny na Dalekim Wschodzie i zadania komunistów w walce przeciw wojnie imperialistycznej".

W wyborach ponownie został wybrany na zastępcę członka Prezydium i Sekretariatu Politycznego KW MK.

W początkach października 1932 r. Sochacki został redaktorem "Z pola walki", ukazującego się w Moskwie pisma poświęconego dziejom polskiego ruchu robotniczego[54].

W październiku (8-18 X) 1932 r. na VI Zjeździe KPP reprezentował Komitet Centralny. Wszedł w skład Komisji Politycznej, Narodowościowej i Programowej. Na 16 posiedzeniu 18 października 1932 r. złożył sprawozdanie z prac Komisji Narodowościowej.

Przemawiał w dyskusji na posiedzeniu Komisji Programowej nad referatami Rynga "O projekcie programu KPP w świetle struktury społecznej Polski", Rwała "Miejsce strategii i taktyki w naszym programie" oraz nad referatem "Kwestia narodowościowa w Polsce", wygłoszonym przez B. Bortnowskiego na 12 posiedzeniu w dniu 14 października 1932 r.

Na ostatnim posiedzeniu Zjazdu (18 X 1932 r.) i jednogłośnie (33 głosy) został wybrany na członka Komitetu Centralnego, a nazajutrz na pierwszym plenarnym posiedzeniu wszedł w skład redakcji "Nowego Przeglądu" - organu teoretycznego KC KPP.

Na posiedzeniu redakcji "Nowego Przeglądu" z przedstawicielstwem KPP przy KW MK 23 października 1932 r. powierzono Sochackiemu ogólną redakcją stenogramów zjazdowych[55] oraz wybrano do komisji[56], która miała za zadanie wydanie pozostałych dokumentów Zjazdu w Moskwie.

W tym czasie wiele uwagi poświęcił badaniom zagadnień historii partii i innym pracom teoretycznym[57]. Do druku przygotował m. in. pracą "Rządy ludowe w Polsce w latach 1918-1919" oraz "Program demokratycznego rozwoju pepesowskiego rządu ludowego". Obie prace nie zdążyły się już ukazać[58].

Działalność polityczna Sochackiego została przerwana z chwilą aresztowania go 15 sierpnia 1933 r. w Moskwie na skutek bezpodstawnych prowokacyjnych oskarżeń politycznych. Życie zakończył samobójstwem 4 września 1933 r. W notatce pozostawionej przez siebie napisał min. "pozostaje do końca wiemy partii komunistycznej".