Każda marksistowska sekta w Polsce twierdzi, że jest jedyną organizacją w Polsce odwołującą się do Marksa. Tak samo robi SMP, którego charakterystykę zamieszczamy. Tekst pochodzi ze strony SMP http://republika.pl/smp/inf.html . Jak sami o sobie napisali mają już ponad 100 członków. Niestety dane te należy zweryfikować, gdyż część działaczy SMP już nie żyje. To jest niestety problem organizacji, której średnia wieku wynosi 75 lat.

STOWARZYSZENIE MARKSISTÓW POLSKICH
 

Rok zał.: 1990.
Siedziba: Warszawa.
Koło terenowe: Katowice (1995-1998).
Zadania: zachowanie i umacnianie tradycji marksizmu w nauce, kulturze i oświacie narodowej1 .
Struktura organizacyjna: Walne Zgromadzenie, Zarząd Główny, Główna Komisja Rewizyjna, Walne Zgromadzenie Członków Koła Terenowego, Zarząd Koła, Komisja Rewizyjna Koła.
Liczba członków: 117.
Prezesi: prof. dr hab. Jarosław Ładosz (1990-1997), prof. dr hab. Stefan Leder (1997-1998) mgr Jerzy Łazarz (1998), Członek Korespondent PAN prof. dr hab. Jan Rychlewski (1999 - ).
Sekretarze: dr Zygmunt Najdowski (1990-1997), mgr Bogdan Radomski (1998 - ).

Charakterystyka działalności

Stowarzyszenie Marksistów Polskich zostało utworzone w Warszawie w okresie masowego eliminowania marksizmu i marksistów z uczelni i ośrodków badawczych oraz usuwania literatury marksistowskiej z bibliotek naukowych. Grupa uczonych-marksistów i popularyzatorów marksizmu z prof. Jarosławem Ładoszem, prof. Sewerynem Żurawickim, dr. Zygmuntem Najdowskim i innymi (19 osób), utworzyła Komitet Założycielski, opracowała Statut i zarejestrowała Stowarzyszenie Marksistów Polskich w Sądzie Okręgowym w Warszawie. SMP nie jest związane z żadną partią polityczną. Celem działania SMP było podtrzymywanie więzi między badaczami i publicystami - marksistami, wspieranie i pomoc wzajemna w przeciwstawianiu się dyskryminowaniu zwolenników marksizmu w szkolnictwie, placówkach naukowych, kulturalnych i wydawnictwach oraz w życiu publicznym, poprzez urządzanie posiedzeń, konferencji naukowych i spotkań dyskusyjnych oraz wydawnictwa prezentujące dorobek Stowarzyszenia.

Skład społeczno-zawodowy członków Stowarzyszenia. Około 75 procent to osoby z wyższym wykształceniem, pozostałe to osoby ze średnim i podstawowym; około 25 procent to profesorowie i doktorzy habilitowani, w tym funkcjonujący i emerytowani pracownicy naukowi i nauczyciele akademiccy. Liczba członków pod koniec 2002 roku wynosiła 103 osoby, w tym: członków PAN - 3, prof. i dr hab. - 22, dr - 13, mgr, mgr inż. i inż. - 50, z wykształceniem średnim i poniżej - 15 osób. Stowarzyszenie posiadało do 1998 roku 1 koło terenowe w Katowicach.

Stowarzyszenie prowadzi swoją działalność na zasadach pracy społecznej członków i sympatyków i finansowane jest wyłącznie ze składek członkowskich i darowizn.

Do najważniejszych dokonań Stowarzyszenia do 1998 roku należy zorganizowanie Marksowskiej Sesji Naukowej w grudniu 1993 roku i wydanie w 1994 roku Księgi Pamiątkowej poświęconej 175 rocznicy urodzin i 110 rocznicy śmierci Karola Marksa, w której zawarty został dorobek sesji marksowskiej oraz odbycie ponad 50 spotkań dyskusyjnych, w tym 3 dyskusje panelowe.

Po wielkiej stracie, jaką była śmierć twórców i animatorów Stowarzyszenia prof. Jarosława Ładosza i dr. Zygmunta Najdowskiego, w 1998 roku na Nadzwyczajnym Walnym Zgromadzeniu oraz na posiedzeniach Zarządu Głównego SMP wypracowana została koncepcja działania Stowarzyszenia. Jej fundamentalne zasady polegały na zachowaniu odrębności organizacyjnej i naukowego charakteru Stowarzyszenia oraz jego niezależności od partii politycznych. Zakładała ona poszerzenie tematów i kręgu referentów, wzbogacenie form oddziaływania na środowisko, podjęcie działalności wydawniczej itp. Zapewniono możliwość planowania długookresowego tematyki spotkań dyskusyjnych i posiadanie wyprzedzającego spisu tematów i referentów. Pozwoliło to na zapewnienia wysokiej aktywności odczytowo-dyskusyjnej o szerokim spektrum tematyki.

Od 1999 podjęto działalność wydawniczą w postaci Biuletynu, który publikuje dorobek spotkań dyskusyjnych w SMP (referaty i omówienia dyskusji) oraz informacje o działalności SMP, ruchu marksistowskim na świecie, interesujących wydawnictwach, itp. Do końca 2002 roku ukazało się 13 numerów Biuletynu Stowarzyszenia Marksistów Polskich. Od 1991 do 2000 roku grupa członków Stowarzyszenia (a w latach 1995-98 katowickie koło SMP) wydawało czasopismo Przegląd Krytyczny.

Przez cały czas działalności SMP odbywały się spotkania dyskusyjne, przeciętnie 10 razy w roku (do końca 2002 roku odbyło się ponad 100 spotkań), na których wprowadzenia do dyskusji wygłaszali profesorowie i samodzielni pracownicy naukowi, a także wybitni specjaliści z różnych dziedzin nauki i praktyki społecznej. Wśród nich byli m. in.: Jerzy Adamski, Jan Chyliński, Marian Dobrosielski, Jan Dziewulski, Jan Główczyk, Władysław Góralski, Mieczysław Kabaj, Aleksander Kopeć, Jarosław Ładosz, Bronisław Minc, Wiesław Mysłek, Zygmunt Najdowski, Ryszard Nazarewicz, Mieczysław Rakowski, Jan Rychlewski, Wiesław Sadowski, Adam Schaff, Eugeniusz Szyr.

Od początku 1998 do kwietnia 2003 roku odbyło się 51 spotkań dyskusyjnych. Rozkład tematyczny spotkań był następujący: problematyka ekonomiczna - 19 tematów, socjologia i politologia - 15 tematów, sprawy międzynarodowe - 9, religioznawstwo - 3 tematy, historia - 2, oraz prawo, ekologia, kultura po 1 temacie. Referaty i dyskusja poświęcone były zarówno problemom o ogólniejszym charakterze, jak i sprawom bieżącym. Wykaz wyżej omówionych tematów i prelegentów podajemy w załączniku.

Współpraca z innymi ośrodkami w kraju i za granicą odbywała się sporadycznie ze względu na brak środków.

Ze względu na brak środków nie podjęto działalności badawczej.

Warunki działania

Działalność Stowarzyszenia jest ogromnie utrudniona przez brak środków pieniężnych i lokalu. Księgozbiór Stowarzyszenia od 10 lat nie jest udostępniany i znajduje się u różnych osób. Brak środków uniemożliwia podjęcie działalności badawczej i wykonywania ekspertyz. Tylko dzięki wysiłkowi i ofiarności członków i sympatyków udaje się utrzymywać działalność.

Plany i zamierzenia

Mimo tak trudnej sytuacji, Stowarzyszenie podejmuje dyskusję na tematy perspektyw i potrzeby rozwinięcia działalności. Charakteryzuje to dyskusja na kolejnych Walnych Zgromadzeniach SMP (ostatnie odbyło się w kwietniu 2002 roku). Poruszano na nich m.in. następujące kwestie i prezentowano następujące poglądy:

toczono spór wokół zachowania naukowego charakteru Stowarzyszenia (czy jest zapotrzebowanie społeczne na tego rodzaju działalność i czy ta formuła się nie przeżyła), czy też przyjęcia formuły reagowania na ważne wydarzenia bieżące i organizowania dyskusji wokół nich z udziałem różnych opcji politycznych,
toczono spór wokół klasowych uwarunkowań w naukach społecznych,
wysunięto konieczność obecności marksizmu w środowisku naukowym poprzez różne formy dotarcia, w tym poprzez bezpośredni udział członków Stowarzyszenia w dyskusjach na sympozjach i seminariach naukowych,
stwierdzono konieczność wyjścia z merytoryczną ofertą wobec innych stowarzyszeń naukowych, młodzieży akademickiej, niezależnych ośrodków badawczych, środowiska nauczycielskiego; uznano, że tożsamość Stowarzyszenia jako ostatniej oazy marksizmu w Polsce implikuje konieczność zachowania jego naukowego charakteru.
wysunięto potrzebę zmiany stylu i atmosfery spotkań w Stowarzyszeniu w kierunku dyskusji naukowych, równorzędności wszystkich uczestników spotkania, sporów, polemik, zderzenia stanowisk, wypracowania ocen, tworzenia zespołów zainteresowań i wspólnego przygotowania tematów do dyskusji,
konieczność pogłębienia rozpoznanie stanu marksizmu w Polsce,
konieczność monitoringu publikacji i konferencji naukowych o problematyce marksistowskiej i zapoznawania się z wynikami badań i studiów marksistowskich ośrodków badawczych i poszczególnych naukowców marksistów za granicą;
kontynuowanie wydawania Biuletynu SMP który informuje o tematyce i merytorycznej treści zebrań Stowarzyszenia a także kontynuowanie wydawania Przeglądu Krytycznego jako marksistowskich periodyków i pozyskania sponsorów dla tych wydawnictw;
silny i nie będący wcale w odwrocie marksistowski ruch intelektualny na świecie musi mieć w Polsce swego intelektualnego partnera. Mimo niekorzystnej atmosfery wokół marksizmu wielu naukowców w Polsce wypowiada z pozycji marksistowskich a wielu niemarksistów upomina się o obecność marksizmu w nauce polskiej;
organizowanie ogólnopolskich sympozjów z zaproszeniem gości zagranicznych, m.in. na temat skutków prywatyzacji;
konieczność prowadzenia badań i analiz socjalizmu: przyczyn jego upadku w Europie i perspektyw prosocjalistycznej alternatywy rozwojowej a także badań nad współczesnym kapitalizmem;
toczono spór wokół tematyki i autorów referatów na zebraniach Stowarzyszenia;
uznano konieczność pozyskania nowych członków dla Stowarzyszenia, zwłaszcza młodzieży.
Uwagi końcowe

Stowarzyszenie Marksistów Polskich podejmuje, zgodnie ze swym Statutem (patrz obok) próby wypełnienia luki, jaka powstała w naszych badaniach społecznych przez drastyczne ograniczenie, dokonane w znacznej mierze przy użyciu środków politycznych i administracyjnych, wpływów tradycji i realnego dorobku marksistowskiej myśli badawczej. Nieobecność marksizmu wpływa w sposób widoczny na obniżenie obiektywizmu, rzetelności i rzeczowości szeregu ważnych kierunków badań społecznych. Rodzi to często klimat jednostronności i bojaźliwego zawężania pola merytorycznych dociekań. Jest to groźne tym bardziej, że płodność i skuteczność metody badawczej marksizmu jest, po praktycznych doświadczeniach, znów coraz szerzej uznawana w nauce. W wielu krajach, w tym w Europie Zachodniej i w Stanach Zjednoczonych, badacze i ośrodki zajmujące się marksizmem i stosujący jego metodologię w konkretnych sytuacjach są popierani i wspomagani nie tylko przez ośrodki społeczne, ale i przez państwo.

Warunki i środki, jakimi dysponuje nasze Stowarzyszenie nie daje niemal żadnej możliwości rozwinięcia jego działalności na miarę potrzeb. Zmiana tej sytuacji leżała by w interesie naszych badań społecznych i to bynajmniej nie tylko badaczy chcących stosować metodę Marksa i jej współczesne osiągnięcia.

Zmiana sytuacji w tej dziedzinie jest więc w interesie nie tylko grona naukowców stosujących w badaniach metodologię marksistowską, ale i całej polskiej nauki.