Tekst pochodzi z książki Debhory G. Felder - "100 kobiet, które miały największy wpływ na dzieje ludzkości ". Więcej informacji na stronie http://historia_kobiet.w.interia.pl/luksemburg.htm

Róża Luksemburg 1879-1919
 

Oddała się całkowicie sprawie socjalizmu, nie tylko w swej tragicznej śmierci, lecz w życiu codziennym, poświęcając się swoim ideałom o każdej godzinie, co dzień przez wiele lat. Była ostrym mieczem, żywym płomieniem rewolucji.
Klara Zetkin
bliska współpracowniczka Róży Luksemburg

Była jednym z największych przywódców rewolucyjnych w historii świata. Jej przekonania politycznej, ukształtowane w pełnej wrzenia części Polski, zajętej przez Rosjan, a pożądanej przez Niemców, doprowadziły ją do proletariackiej wizji socjalizmu, a w końcu do założenia Polskiej Partii Socjalistycznej, radykalnego ugrupowania socjalistycznego pod nazwą Liga Spartakusa oraz Niemieckiej Partii Komunistycznej.

Róża Luksemburg urodziła się w Zamościu, w Polsce. Była najmłodszą z pięciorga dzieci żydowskiego kupca. W dzieciństwie na ponad rok przykuła ją do łóżka choroba biodra. Leczono ją nieprawidłowo i przez resztę życia Róża Luksemburg wyraźnie kulała. Choć kruchej i drobnej budowy, była bystrym, aktywnym i pewnym siebie dzieckiem, szczególnie lubiącym czytać, zwłaszcza poezję. Gdy ukończyła trzy lata, jej rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie ojciec Róż został bywalcem czołowych kręgów intelektualnych. W 1881 roku przeżyła przerażający pogrom Żydów warszawskich i odtąd już zawsze lękała się tłumu. Prześladowana zarówno przez rosyjskich okupantów, jak i przez polską większość katolicką, Luksemburg czerpała otuchę patriotycznego idealizmu polskiego poety i dramaturga Adama Mickiewicza. Na jej poglądy oddziałali również pierwsi polscy socjaliści z nielegalnego ugrupowania „Proletariat”, do którego wstąpiła w roku1887. W roku 1889 ze względu na swoją rewolucyjną działalność musiała uciekać z Warszawy do Zurychu, gdzie wówczas chroniło się wielu polskich emigrantów politycznych i rewolucjonistów. W Szwajcarii studiowała filozofię, ekonomię i prawo, tam także poznała Leona Jogichesa, rewolucjonistę litewskiego, z którym luźno była związana przez następne dwadzieścia lat. Obroniła doktorat na temat rozwoju przemysłowego Polski. Wraz z Jogichesem założyła w 1893 roku Socjaldemokrację Królestwa Polskiego.

W roku 1898 Róża Luksemburg wyszła za mąż za niemieckiego anarchistę Gustawa Lubecka, aby uzyskać obywatelstwo niemieckie. W Berlinie zaczęła organizować robotników w Niemieckiej Partii Socjaldemokratycznej. „Jestem przekonana, że za sześć miesięcy będę jednym z najlepszych mówców w Partii” – pisała wówczas z właściwą sobie pewnością. Była w istocie świetnym mówcą, zdolnym oczarować słuchaczy swoim zapałem i wnikliwymi analizami politycznymi. W roku 1904 spędziła trzy miesiące w więzieniu za obrazę cesarza Wilhelma II w publicznym przemówieniu. W następnym roku posługując się fałszywym paszportem wróciła do Polski, by pomóc w organizowaniu buntów robotniczych, skierowanych przeciwko rosyjskim okupantom. Została aresztowana przez carską policję i więziona, uratowali ją jednak członkowie Niemieckiej Partii Socjaldemokratycznej (SPD), którzy przekupili rosyjskich urzędników, i Róża Luksemburg wyszła na wolność za kaucją. Te doświadczenia rewolucyjne wzbudziły jej zniecierpliwienie teoretyzowaniem i abstrakcyjnymi dyskusjami socjalistów niemieckich; w broszurze „Strajk masowy, partia i związki zawodowe (wyd. pol. 1959) wezwała więc robotników do walki na szerszą skalę. W roku 1907 została wykładowczynią w szkole dla dzieci SPD. Ponadto wiele pisała, wydając w roku 1912 podręcznik ekonomii, a w 1914 swoje najsłynniejsze dzieło, „Akumulacja kapitału” (podtytuł „Przyczynek do ekonomicznego objaśnienia imperializmu”; wyd. pol. 1963).

Wybuch pierwszej wojny światowej stanowił poważną przeszkodę w działalności Róży Luksemburg, która obawiała się, że nacjonalizm osłabi solidarność robotników. Zresztą niemal cały okres wojny spędziła w więzieniu, gdzie zorganizowała Ligę Spartakusa wraz ze współwięźniami Karolem Libknechtem i Klarą Zetkin. Członkowie Ligi, na której czele stali Luksemburg i Libknecht, domagali się wprowadzenia dyktatury proletariatu, występowali przeciwko demokratycznemu rządowi powojennemu i sporadycznie uciekali się do aktów terroru. Pomimo oddania ideom Ligi, Luksemburg była zwolenniczką stopniowych przemian politycznych i krytycznie oceniała objęcie władzy w Rosji przez Lenina po Rewolucji Październikowej. W jednym z artykułów skrytykowała zawieszenie praw demokratycznych przez Lenina i Trockiego, pisząc, że „[Lenin] stosuje całkowicie błędne metody działania: dekret, dyktatorską władzę nadzorcy w fabryce...”

Na zjeździe Ligi w ostatnich daniach 1918 roku Luksemburg przyczyniła się do przekształcenia jej w Niemiecką Partię Komunistyczną. W styczniu 1919 roku Różę Luksemburg i Karola Libknechta aresztowano za udział w komunistycznym powstaniu. policja przekazała więźniów żołnierzom, którzy poddali ich przesłuchaniu, pobili, a potem rozstrzelali. Ciało Róży Luksemburg wrzucono do kanału. Jej mordercy zostali później postawieni w stan oskarżenia, ale sąd zwolnił ich od odpowiedzialności.

Niemiecka Partia Komunistyczna, dla której Luksemburg pracowała z takim oddaniem i wiarą w socjalistyczne ideały, stopniowo rosła w siłę, by zginąć jednak później w płomieniach ambicji faszystowskich. Niedawno runął również komunizm Rosji radzieckiej. Luksemburg była bystrym analitykiem politycznym i z pewnością wyprzedziła swój czas, pisząc: „Socjalizm ze względu na samą swoją naturę nie może zostać nikomu narzucony, wprowadzony rozkazem... Bez wyborów powszechnych, bez nieograniczonej wolności prasy i zrzeszania się, bez swobody wymiany poglądów zamiera życie w każdej publicznej instytucji, a aktywna pozostaje jedynie biurokracja.”